مبانی نظری و پیشینه تحقیق ابهام نقش
ابهام نقش
ابهام نقش زمانی پدید می آید که روشن نباشد نقش فرد چیست ، ازجمله هنگامی که به روشنی معلوم نباشد که هدف از یک شغل معین چیست یا حدود مسئولیتهای آن کدام است . به طورکلی ابهام ممکن است از آموزش ناکافی ، ارتباط ضعیف ، یا دریغ ورزیدن عمدی از دادن اطلاعات یا تحریف عمدی اطلاعات از سوی یک همکار یا سرپرست ناشی شود . هرچند که ابهام نقش در بیشتر سازمانها مسئله ای اجتناب ناپذیر است ، اما سازمان ها به رهبرانی نیازدارند تا ابهامهای موجود در نقشهای محول به کارکنان را برطرف کنند . ابهام نقش زمانی به تنیدگی منجر میشود که فرد را از بهرهوری و پیشرفت زیاد باز می دارد . وانگهی ، وقتی تنیدگی در نتیجه ابهام نقش پدید می آید که فرد حس اطمینان و پیش بینی خود را در نقش کاریش از دست می دهد ( راس و آلتمایر ، 1377 ، ص65 ).
ابهام نقش به وضعيت شغلي معيني گفته می شود كه در آن پارهاي از اطلاعات لازم براي انجام شغل به طور نامطلوب ، نارسا يا گمراه كنندهاند . به عبارت ديگر ، ابهام نقش زمانى پديد می آید كه روشن نباشد نقش فرد چيست يا حدود مسئوليت هاى وى كدام است .( همان منبع ، ص65 ).
تجربة نقش ابهام مي تواند به واكنشهاي متناقض ، احساسات تنش ، كاهش اعتماد به نفس و نارضايتي در فرد منجر شود ( قمري ، 1390 ، ص91 ).
ابهام نقش جنبه ديگري از شرايط كار است كه به گونه اساسي در ايجاد نارضايتي شغلي مشاركت دارد . ابهامات شغلي ، مسئوليت افراد را براي انجام يك فعاليت معين مختل مي كند و باعث مي شود آن ها احساس كنند كه اين ديگران هستند كه كار آنان را انجام مي دهند . و اين شغل متعلق به كس ديگري است . ابهاماتي از اين نوع اغلب به ايجاد نگرش نامطلوب نسبت به سازمان ، همكاران و سرانجام خود فرد منجر مي شوند . از نظر مفهومي ، ابهام ، نبود صراحت و روشني در نقش ها و وظايف درخواست شده از فرد ، گرانباري ، فراتر بودن خواست ها از توانا يي ها و منابع در دسترس فرداست .
اجتناب از عدم اطمینان درجه ای است که اعضای یک فرهنگ در مواجهه با موقعیتهای ناشناخته ، نامشخص و نامطمئن احساس تهدید می کنند و نسبتی است که مردم یک کشور موقعیتهای ساختار یافته را بر موقعیتهای مبهم ترجیح می دهند . عدم اطمینان با مخاطره تفاوت دارد . مخاطره به واقعه خاصی اشاره دارد و درصد احتمال وقوع حادثه خاصی است ، درحالی که در عدم اطمینان هر چیزی می تواند اتفاق بیفتد و ما نسبت به آن اطلاعی نداریم .
ابهام گریزی در سازمان . در جوامعی با ابهام گریزی بالا قوانین رسمی و غیر رسمی زیادی وجود دارد که حقوق و وظایف کارفرمایان و کارکنان را کنترل می کندو قوانین و مقررات برای جلوگیری از عدم اطمینان در رفتارهاست . همچنین یک سری مقررات درونی برای فرایند کار وجود دارد .